Kim był św. Mateusz apostoł?
Święty Mateusz Apostoł, znany również jako Mateusz Lewi, to postać o fundamentalnym znaczeniu dla historii chrześcijaństwa. Był jednym z dwunastu wybranych apostołów Jezusa Chrystusa, a jego droga od pogardzanego poborcy podatkowego do świadka Zmartwychwstania jest jedną z najbardziej inspirujących opowieści ewangelicznych. Jego życie, wybór i wkład w rozwój wiary chrześcijańskiej ukazują potęgę Bożej łaski i możliwość radykalnej przemiany, nawet w obliczu społecznego ostracyzmu.
Powołanie z Kafarnaum: od celnika do ucznia Jezusa
Droga Mateusza do grona uczniów Jezusa rozpoczęła się w Kafarnaum, nad brzegiem Jeziora Galilejskiego. Tam, przy stanowisku celnym, zajmował się pobieraniem podatków od przejeżdżających kupców i podróżnych. Zawód celnika w tamtych czasach był powszechnie pogardzany przez Żydów. Celników uważano za zdrajców narodu, ponieważ współpracowali z rzymskim okupantem, a możliwość nadużyć i zdzierstwa była ogromna. Mimo to, Jezus dostrzegł w Mateuszu coś więcej niż tylko poborcę podatkowego. Według relacji zawartych w Ewangeliach Marka i Łukasza, powołanie Mateusza miało miejsce właśnie w miejscu jego pracy. Jezus przechodząc, ujrzał go i powiedział: „Pójdź za Mną!”. Ta prosta, ale potężna interwencja odmieniła życie Mateusza. W odpowiedzi na to wezwanie, Mateusz natychmiast porzucił swoje dotychczasowe zajęcie i poszedł za Jezusem, stając się Jego uczniem. Jest to przykład niezwykłego aktu wiary i gotowości do zmiany całego życia w odpowiedzi na Boże wezwanie.
Mateusz – celnik, który został apostołem i ewangelistą
Po powołaniu przez Jezusa, Mateusz stał się jednym z najbliższych świadków Jego życia, nauczania, cudów, śmierci i zmartwychwstania. Jego obecność w gronie dwunastu apostołów była symboliczna – pokazuje, że Jezus przyjmował i powoływał również tych, którzy byli odrzucani przez społeczeństwo. Po zmartwychwstaniu Jezusa i zesłaniu Ducha Świętego, Mateusz nie tylko kontynuował działalność apostolską, ale również, według tradycji, stał się autorem pierwszej Ewangelii w Nowym Testamencie. Jego wcześniejsze doświadczenia jako celnika, a tym samym znajomość świata finansów i relacji z ludźmi o różnym statusie społecznym, z pewnością wpłynęły na jego perspektywę i sposób przedstawiania nauczania Jezusa. Jego imię, pochodzące z hebrajskiego „Mattaj” lub „Mattanja”, oznacza „dar Jahwe” lub „dar Boga”, co idealnie odzwierciedla jego rolę w przekazywaniu Ewangelii jako Bożego daru dla ludzkości.
Ewangelia według św. Mateusza
Autor pierwszej Ewangelii: Jezus jako Mesjasz
Ewangelia według świętego Mateusza jest unikatowym i niezwykle ważnym tekstem w kanonie Nowego Testamentu. Tradycyjnie przypisywana apostołowi Mateuszowi, uważana jest za pierwszą Ewangelię pod względem kolejności powstawania i umieszczania w Biblii. Powstała ona pierwotnie w języku aramejskim lub hebrajskim, co sugeruje, że jej pierwotnymi odbiorcami byli nawróceni Żydzi. Głównym celem autora było przedstawienie Jezusa jako Mesjasza, obiecanego Zbawiciela, który wypełnił proroctwa Starego Testamentu. Mateusz konsekwentnie ukazuje Jezusa jako potomka Dawida, Króla, który przynosi nowe Prawo, porównywalne do Prawa Mojżeszowego. Podkreśla Jego boską naturę i misję zbawczą dla całego świata, w tym dla pogan. Jego narracja jest uporządkowana i zawiera liczne odwołania do Pisma Świętego, co miało utwierdzić żydowskich czytelników w przekonaniu, że Jezus jest tym, na którego czekali.
Nauczanie i cytaty św. Mateusza
Ewangelia według św. Mateusza obfituje w szczegółowe nauki Jezusa, z których wiele jest przedstawionych w sposób systematyczny i klarowny. Najbardziej znanym przykładem jest Kazanie na Górze, zawierające Błogosławieństwa, modlitwę „Ojcze nasz” oraz zasady etyczne, które stanowią fundament chrześcijańskiej moralności. Mateusz przedstawia Jezusa jako nauczyciela i prawodawcę, który nie tyle znosi Prawo, co je wypełnia i nadaje mu głębsze, duchowe znaczenie. Jego Ewangelia zawiera również unikatowe przypowieści i narracje, które nie występują w innych Ewangeliach, a które rzucają światło na Boże Królestwo i sposób życia jego obywateli. Nauczanie Mateusza często koncentruje się na miłosierdziu Bożym, przebaczeniu i powołaniu grzeszników, co jest bezpośrednim odzwierciedleniem jego własnego doświadczenia nawrócenia. Wiele z cytatów z tej Ewangelii, jak np. „Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądają” czy „Nie gromadźcie sobie skarbów na ziemi”, stało się kluczowymi przesłaniami dla pokoleń wierzących.
Życie, śmierć i kult św. Mateusza
Patronat i atrybuty świętego
Święty Mateusz Apostoł cieszy się szczególnym patronatem nad wieloma grupami zawodowymi i społecznościami. Ze względu na swoje wcześniejsze zajęcie, jest patronem celników, poborców podatkowych, urzędników skarbowych, księgowych, bankierów oraz wszystkich zawodów związanych z finansami i rachunkowością. Jego postać jest symbolem tego, że nawet z najbardziej przyziemnych i nierzadko postrzeganych negatywnie profesji można zostać powołanym do wyższej, duchowej służby. W ikonografii, św. Mateusz jest często przedstawiany z księgą Ewangelii, symbolizującą jego dzieło ewangelizacyjne, oraz z piórem, co podkreśla jego rolę jako pisarza. Często towarzyszy mu również uskrzydlona postać ludzka, która symbolizuje anioła posyłającego natchnienie lub nawiązuje do wizji proroka Ezechiela, co podkreśla jego boskie natchnienie przy spisywaniu Ewangelii.
Ikonografia i dzień obchodów św. Mateusza
Ikonografia św. Mateusza jest bogata i pełna symboliki. Oprócz księgi, pióra i uskrzydlonego młodzieńca, jego atrybuty mogą obejmować również sakwę z pieniędzmi, nawiązującą do jego przeszłości celnika, a także topór, lancę lub miecz, które w niektórych tradycjach wiązane są z okolicznościami jego śmierci męczeńskiej. Wizerunki świętego często ukazują go w głębokiej zadumie lub w akcie pisania, co podkreśla jego intelektualny i duchowy wymiar. Dzień jego święta liturgicznego jest ważnym momentem w kalendarzu kościelnym. W Kościele katolickim, ewangelickim i anglikańskim święto św. Mateusza obchodzone jest uroczyście 21 września. Prawosławie wspomina apostoła dwukrotnie w ciągu roku liturgicznego: 29 listopada i 13 lipca, natomiast Kościół koptyjski celebruje jego pamiątkę 9 i 18 października. Te różne daty odzwierciedlają bogactwo tradycji i lokalnych zwyczajów związanych z kultem tego świętego.
Relikwie i tradycja misyjna
Losy relikwii św. Mateusza są ściśle związane z tradycją misyjną i poszukiwaniem jego grobu. Według różnych przekazów, święty poniósł śmierć męczeńską w Etiopii lub Persji około roku 60 n.e. Po wiekach poszukiwań, relikwie św. Mateusza od X wieku znajdują się w katedrze w Salerno we Włoszech. To miejsce stało się ważnym ośrodkiem pielgrzymkowym, przyciągającym wiernych z całego świata. Tradycja misyjna związana ze św. Mateuszem podkreśla jego zaangażowanie w głoszenie Ewangelii w odległych krainach. Jego życie jest inspiracją dla misjonarzy, pokazując, że Ewangelia jest skierowana do wszystkich ludzi, niezależnie od ich pochodzenia czy przeszłości. W niektórych tradycjach istnieje również przekaz o jego męczeńskiej śmierci podczas odprawiania Mszy Świętej, co dodatkowo podkreśla jego oddanie służbie Bogu.
Ciekawostki o św. Mateuszu
Święty Mateusz Apostoł jest postacią, która nadal fascynuje i inspiruje. Jedną z ciekawostek jest fakt, że jego Ewangelia jest jedyną, która zawiera przypowieść o sądzie ostatecznym (Mt 25, 31-46), w której Jezus identyfikuje siebie z „najmniejszymi” braćmi. Jego decyzja o zorganizowaniu uczty dla Jezusa i zaproszeniu innych celników oraz grzeszników była odważnym krokiem, który wywołał krytykę ze strony faryzeuszy, ale jednocześnie pokazała Boże miłosierdzie i chęć nawiązania relacji z ludźmi uważanymi za odrzuconych. Imię Mateusz, oznaczające „dar Boga”, nabiera szczególnego znaczenia w kontekście jego powołania i roli, jaką odegrał w historii zbawienia. Dziś teksty jego Ewangelii, wraz z licznymi komentarzami i rozważaniami, są łatwo dostępne na współczesnych stronach internetowych, umożliwiając szerokiemu gronu odbiorców zgłębianie jego przesłania. Warto również wspomnieć, że wizerunki św. Mateusza pojawiają się nawet w herbach miast i gmin, świadcząc o jego trwałym wpływie na kulturę i tradycję.
Dodaj komentarz